Di sản thực dân Anh
Xung đột giữa Ấn Độ và Pakistan đã leo thang nguy hiểm trong thời gian gần đây, với việc hai bên đã sử dụng cả tên lửa và máy bay quân sự. Nguyên nhân sâu xa của cuộc xung đột này có thể được truy nguyên từ thời kỳ Đế quốc Anh. Năm 1858, Anh chiếm Ấn Độ và bóc lột vùng đất này cho đến năm 1947 khi họ rút lui.
Khi người Anh rời đi, họ đã chia tách vùng đất rộng lớn của Ấn Độ thời thuộc địa. Ban đầu, họ chia thành hai nước: Ấn Độ và Pakistan. Pakistan lúc đó lại được chia thành Đông Pakistan và Tây Pakistan. Sau đó, vào năm 1970, hai phần của Pakistan đã xung đột với nhau, dẫn đến sự tách biệt thành Pakistan và Bangladesh như ngày nay. Về cơ bản, Ấn Độ thời thuộc địa đã được chia thành ba quốc gia: Ấn Độ, Pakistan và Bangladesh.
Vấn đề Kashmir
Sau khi hai nước bị tách ra, họ có một khu vực giao thoa đặc biệt quan trọng - vùng ngã ba nằm giữa Ấn Độ, Pakistan và Trung Quốc, được gọi là Kashmir. Đây là một khu vực có tầm quan trọng chiến lược đặc biệt. Quốc gia nào kiểm soát được Kashmir sẽ có thể khống chế được đường biên giới, nguồn nước, tiếp cận dãy Himalaya với các điểm cao quân sự, và kiểm soát hành lang giao thông quan trọng.
Tương tự như Ukraine trong cuộc xung đột hiện nay, Kashmir có thể được xem như "tù nhân của địa lý" - một vùng đất buộc phải chịu đựng xung đột không ngừng do vị trí chiến lược của nó. Trung Quốc không thể để Ấn Độ kiểm soát vùng này, và Ấn Độ cũng không thể đứng nhìn những quốc gia khác chiếm lấy nó.
Vấn đề tôn giáo
Tuy nhiên, cuộc xung đột không chỉ liên quan đến địa lý mà còn có nguyên nhân sâu xa từ tôn giáo. Khi người Anh rời đi, họ chia đất dựa theo tôn giáo:
Vùng nào có người dân theo đạo Hindu thì thuộc về Ấn Độ,
Vùng nào có người theo Hồi giáo thì thuộc về Pakistan.
Tuy lý thuyết nghe có vẻ hợp lý, nhưng tại khu vực Kashmir, tình hình lại cực kỳ phức tạp: 80% dân số là người theo Hồi giáo, nhưng người cai trị vùng đất này lại theo đạo Hindu. Vị vua của Kashmir lúc bấy giờ không muốn sáp nhập vào Pakistan (vì ông là người Hindu và lo ngại sẽ mất quyền lực), nhưng cũng không muốn gia nhập Ấn Độ (vì Ấn Độ là nước dân chủ, người dân bầu lãnh đạo, và ông sẽ không thể duy trì quyền lực của mình).
Lịch sử xung đột
Do sự lưỡng lự của vị vua này, cả Ấn Độ và Pakistan đều muốn giành quyền kiểm soát Kashmir. Năm 1947-1948, Pakistan và Ấn Độ đã xảy ra xung đột vũ trang ở vùng này, buộc Liên Hợp Quốc phải can thiệp.
Kết quả là Kashmir bị chia cắt: 55% do Ấn Độ kiểm soát và 45% do Pakistan kiểm soát.
Đến năm 1963, tình hình vẫn không giải quyết được, Pakistan đã dụ Trung Quốc tham gia vào cuộc xung đột bằng cách nhường 10% lãnh thổ cho Trung Quốc. Mặc dù vùng đất này có vẻ không mấy giá trị về mặt nông nghiệp hay dân cư, nhưng nó có ý nghĩa quân sự lớn đối với Trung Quốc.
Trung Quốc chấp nhận lời đề nghị này và hỗ trợ Pakistan bằng vũ khí và viện trợ để Pakistan có thể đứng ra đối đầu với Ấn Độ thay cho Trung Quốc. Trung Quốc muốn kìm hãm sự phát triển của Ấn Độ - một đối thủ tiềm tàng trong khu vực.
Mối quan hệ Trung Quốc - Ấn Độ
Mối thù địch giữa Trung Quốc và Ấn Độ có nguồn gốc từ trước đó. Năm 1962, Trung Quốc đã hoàn thành một con đường xuyên qua khu vực Aksai Chin, nối Tân Cương với Tây Tạng - trên lãnh thổ mà Ấn Độ tuyên bố chủ quyền. Đáng ngạc nhiên là tình báo Ấn Độ không phát hiện ra việc này cho đến khi con đường đã hoàn thành.
Khi Ấn Độ phát hiện ra và đưa quân đến đối đầu năm 1962, Trung Quốc đã đánh bại Ấn Độ và chiếm luôn vùng Aksai Chin. Kể từ đó, hai nước trở thành kẻ thù của nhau.
Xung đột hiện tại và Thuyết âm mưu Trung Quốc
Tình hình ở Kashmir vẫn rất căng thẳng, với cuộc xả súng gần đây vào ngày 22 tháng 4. Một số nhà phân tích đưa ra thuyết âm mưu rằng Trung Quốc có thể đứng sau giật dây cuộc xung đột này với hai động cơ chính:
(1) Đánh lạc hướng dư luận trong nước khỏi các vấn đề kinh tế nội bộ (bất động sản đóng băng, xuất khẩu suy giảm, thất nghiệp tăng cao); và
(2) Kìm hãm dòng đầu tư từ Trung Quốc sang Ấn Độ.
Bằng cách tạo bất ổn, Trung Quốc buộc các nhà đầu tư phải cân nhắc lại quyết định chuyển đến Ấn Độ.
Tác động đến Việt Nam
Xung đột Ấn Độ-Pakistan tạo ra lợi thế bất ngờ cho Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu. Nhiều tập đoàn đa quốc gia đang cân nhắc dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc giờ đây phải suy nghĩ lại về Ấn Độ như một điểm đến. Các doanh nghiệp luôn tìm kiếm sự ổn định chính trị để đầu tư lâu dài, và xung đột quân sự, đặc biệt giữa hai quốc gia có vũ khí hạt nhân, tạo ra rủi ro lớn.
Điều này đặt Việt Nam vào vị thế thuận lợi với môi trường chính trị ổn định và chính sách đầu tư cởi mở. Trong bối cảnh Trung Quốc đối mặt với thuế cao từ Mỹ, và các quốc gia thay thế khác đang gặp bất ổn, Việt Nam trở thành lựa chọn hấp dẫn cho chiến lược "China+1" của nhiều tập đoàn đa quốc gia, tạo lợi thế đáng kể trong các cuộc đàm phán thương mại.
Kết luận
Xung đột Ấn Độ-Pakistan là ví dụ điển hình về cách di sản thực dân, ranh giới nhân tạo, và sự can thiệp của các cường quốc có thể tạo ra những xung đột kéo dài qua nhiều thế hệ.
Nguồn tham khảo: Wikipedia, Tuấn Tiền Tỷ, Tiktok Vutru.4
Share this post