SỰ BẤT ĐỊNH TRONG ĐẦU TƯ: TẠI SAO BẠN NÊN NGỪNG DỰ ĐOÁN THỊ TRƯỜNG?
Tư duy đầu tư
Trong đầu tư, có một nghịch lý: Đa số đám đông đều thích dự đoán tương lai, nhưng đa số đám đông lại thua lỗ.
Để lọt vào nhóm thiểu số chiến thắng, chúng ta cần bóc tách tận cùng ba vấn đề cốt lõi:
Tại sao não bộ khao khát dự đoán?
Sự vô nghĩa của việc này?, và
Tư duy thực chiến của người thành công?.
1. Tại sao chúng ta “nghiện” các dự báo? (Góc nhìn Tâm lý học)
Bản chất của con người không thích sự bất định. Nguyên lý cơ bản của tâm trí là luôn tìm kiếm sự cân bằng.
Khi thị trường giảm điểm hay tài khoản sụt giảm, não bộ rơi vào trạng thái mất cân bằng, sinh ra các “entropy thần kinh” (sự hỗn loạn và lo âu).
Lúc này, các thông tin dự đoán—dù đúng hay sai—đóng vai trò như một “liều thuốc giảm đau”. Nó xoa dịu nỗi sợ hãi, vẽ ra một kịch bản tương lai giả định để tâm trí cảm thấy an toàn trở lại.
Chúng ta thích nghe dự đoán không phải vì nó chính xác, mà vì nó giúp chúng ta cảm thấy dễ chịu hơn trước sự khắc nghiệt của thị trường.
2. Sự bất định và Tư duy Phản ứng (Góc nhìn Triết học & Thực chiến)
Các nghiên cứu về sự bất định của Nassim Nicholas Taleb hay Karl Raimund Popper, bạn sẽ nhận ra một sự thật trần trụi: Chúng ta không thể biết, và không thể kịch bản hóa những điều chưa xảy ra.
Những nhà giao dịch vĩ đại như Warren Buffett hay các nhà đầu cơ huyền thoại không bao giờ đặt cược sự nghiệp vào việc đoán xem ngày mai VN-Index xanh hay đỏ.
Họ hiểu rằng dự đoán là việc của các chuyên gia phân tích (những người được trả lương để nói), không phải việc của người trực tiếp bỏ tiền vào thị trường.
Thay vì Dự đoán (cố kiểm soát điều không thể), họ chọn Phản ứng (kiểm soát hành động của chính mình):
Họ không đoán giá sẽ tăng, họ chờ thị trường xác nhận đà tăng để mua.
Họ không đoán đáy, họ chờ tín hiệu đảo chiều.
Họ không hy vọng, nếu giá vi phạm quy tắc, họ cắt lỗ.
3. Tư duy của Thiểu số chiến thắng
Trên thị trường chứng khoán, “những điều phổ biến thường là những điều sai lầm”.
Đám đông thích sự chắc chắn ảo (dự đoán), còn thiểu số chấp nhận sự bất định (phản ứng). Nếu bạn muốn có kết quả khác biệt, bạn không thể tư duy giống số đông. Hãy học cách tư duy như thiểu số:
Bỏ qua các tin đồn và nhận định chủ quan.
Tập trung hoàn toàn vào tín hiệu mà thị trường và cổ phiếu đang phát ra.
Kết lại: Để chiến thắng, hãy ngừng sắm vai thầy bói xem voi. Hãy trở thành một người quan sát kỷ luật, chỉ hành động khi thị trường ra tín hiệu, và chấp nhận rằng: Lợi nhuận sinh ra từ sự phản ứng đúng đắn, không phải từ tài tiên tri.